AK Parti ve MHP’li üyelerin oyları ile kabul edilen teklifle, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne paralel olarak Seçim Kanunu'ndaki "Başbakan" ibareleri kanundan çıkartılıyor.
MECLİS'TE GRUP KURMA ŞARTI KALKIYOR
Siyasi Partiler Yasası'nın 36. maddesinde düzenlemeye gidildi.
Yasaya göre; seçimlere katılmak için Türkiye’nin yarısında teşkilatlanmak, büyük kongresini yapmak veya Meclis’te grubu olmak gerekiyor.
Bu düzenlemeyle birlikte Meclis'te grup kurma şartı kaldırılıyor.
AK PARTİLİ YAZICI, TEKLİF HAKKINDA BİLGİ SUNDU
TBMM Anayasa Komisyonu, AK Parti Tokat Milletvekili Yusuf Beyazıt başkanlığında toplandı. Komisyonda, AK Partili ve MHP'li milletvekillerinin ortak imzasıyla hazırlanan seçim kanunu teklifi ele alındı.
Teklifin imza sahibi AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Rize Milletvekili Hayati Yazıcı, komisyona bilgi sundu. Yazıcı, siyasi partilerin ve seçimlerin demokratik hayatın vazgeçilmez unsurları olduğunu belirterek, "Siyasi partiler demokrasinin örgütlü yanını, seçimler ise demokrasinin görünür yanını ortaya koyan araçlardır. Siyasi partiler ve seçimlere ilişkin kanunlar hem içerik hem de uygulama ile ülkenin demokrasi standardını gösteren önemli belgelerdir." dedi.
15 maddelik yasa teklifi ile seçim barajını yüzde 7'ye düşüreceklerini aktaran Yazıcı, şunları söyledi:
"Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin yönetimde istikrar ilkesini güçlendirdiği göz önüne alındığında, değişiklik ile ülke seçim barajında bir miktar indirim yapılarak daha fazla partinin ve fikrin Meclis'te temsili, dolayısıyla temsilde adalet perspektifinin güçlendirilmesi hedeflenmiştir. İttifakı oluşturan siyasi partilerin milletvekili sayıları, ittifakın aldığı toplam milletvekili sayısının, ittifak içinde yer alan her bir partinin aldığı oy oranına göre ittifak içinde dağıtılmasıyla hesaplanmaktadır. Teklif ile ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy sayısı esas alınarak genel D'Hondt uygulamasıyla belirlenecek. Önerilen bu değişiklikle siyasi partilerin tüzel kişiliklerine destek verilmiş, ittifak oluşturmayı hedefleyen ortak amaç ve hedefler yanında, program ve ittifak dışı hedefler itibarıyla ittifak içinde görünür olan her partinin, ittifak dışındaki görünürlüğü güçlendirilmiştir. Ayrıca siyasi parti tercihlerinde, belirli ortak hedef veya hedefler ötesinde, seçmen iradesinin kendi partisi dışında başka partilere yansımaması da gözetilmektedir."
MHP'Lİ YILDIZ: AVANTAJ YA DA DEZAVANTAJ YOK
Teklifte imzası olan MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız ise teklifin, seçime giren partilerin bir kısmına avantaj bir kısmına dezavantaj oluşturma gibi bir amacının olmadığını söyledi.
Yıldız, seçim barajlarında yapılan değişikliklerin, önemli değişikler yaptığının bir gerçek olduğunu vurgulayarak, "Seçim barajlarında yapılan değişikliklerin Meclis'te sandalye dağılımında etkileri var. Siyasi partilerin izlediği politikalara önemli etkileri olmuştur. Seçmenin oy kullanma davranışlarına yansıdığı da görülmüştür. Barajın aşılması için stratejik oy kullanıldığı ve siyasal sonuçlar doğurduğu bilinen gerçeklerdir. Geçmiş yıllarda da bunu gördük." dedi.
İmza sahiplerinin sunumunun ardından muhalefet partilerinin Anayasa'ya aykırılık önergeleri ele alındı. Yazıcı, Anayasa'ya aykırılık iddialarının tamamının nesnellikten yoksun, öznel yaklaşımlardan ibaret olduğunu savundu. CHP ve HDP'nin Anayasa'ya aykırılık iddiasıyla verdikleri önergeler kabul edilmedi. İyi Parti milletvekilleri de söz konusu önergelere olumlu oy kullandı.
Öte yandan komisyonda CHP'nin, Anayasa Komisyonu'na sevk edilen seçim kanunu ile ilgili kanun tekliflerinin, görüşülen kanun teklifiyle birleştirilmesi istemiyle verdiği önerge de kabul edilmedi. Komisyonda teklifin geneli üzerindeki görüşmelere geçildi.
MUHALEFETTEN "ANAYASA'YA AYKIRI" ÇIKIŞI
Teklifin geneli üzerinde yapılan görüşmelerde muhalefet partileri, düzenlemenin Anayasa'ya aykırı olduğunu savundu.
CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Özden Kaboğlu, teklifin bir torba yasa özelliği taşıdığını belirterek, "Torba yasalar, yasa olma özelliğini büyük ölçüde zedelediği gibi torba yasalar üzerinden Anayasa Mahkemesi'nin etkili bir denetim yapması da güçleşmektedir." dedi.
HDP Grup Başkan Vekili Meral Daniş Beştaş, Anayasa'ya aykırılık iddiasında bulunarak, düzenlemenin uzun süredir tartışıldığını ve 'Cumhur İttifakı'nın ortak metni olarak önlerine geldiğini söyledi. Beştaş, "Ne Meclis'te bulunan ne de bulunmayan hiçbir siyasi partinin, bu seçim teklifinin hazırlanmasında bir dahli yok." diye konuştu.
Teklife tüm siyasi partilerin katkıda bulunması gerektiğine değinen Beştaş, "Meclis'te Seçim Kanunu'nu görüşüyoruz ve bu görüşeceğimiz teklif, seçime girecek partilerin tamamını ilgilendiriyor." dedi.
İyi Parti Antalya Milletvekili Feridun Bahşi ise "Üzerinde konuşmakta olduğumuz, özünde iktidarın seçim mekanizmasını kendisinin ve ortağının şahsi ve siyasi ikballeri neticesinde şekillendirmeyi amaçladığı kanun teklifi, otoriter bir zihniyetin ürünüdür." diye konuştu.
AK PARTİLİ ÖZEL: ANAYASA'YA AYKIRILIK İDDİASI GERÇEKÇİ DEĞİL
AK Parti Isparta Milletvekili Recep Özel, muhalefetin eleştirilerini kabul etmediklerini belirtip, "Seçim barajının yüzde 7'ye indirilmesinin hiç mi önemi yok, hiç mi anlamı yok? Anayasa'ya aykırılık iddiası tamamen soyut, gerçekçi değil. Tamamen subjektif gerekçelerle sunulmuştur." açıklamasında bulundu.
AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya da Anayasa'ya aykırılık bir durum görmediklerini aktararak, "Siyasette, seçim kanunlarıyla karalama, seçim kanunlarıyla problem yaratma olmaz. Siyasette ve seçim kanunlarında asıl olan, milletvekillerinin seçildiği partide siyasetini yapması, milletvekillerinin oradan oraya transferleriyle sistemin düzenlenmemesi ve siyasi etik kurallarının korunmasıdır. Anayasa'ya aykırılık ile ilgili bir sorun görmüyorum." dedi.
"ÖDÜNÇ MİLLETVEKİLİ" POLEMİĞİ
Görüşmeler sırasında CHP'li ve İyi Partili milletvekilleri ile AK Partili ve MHP'li vekiller arasında 'ödünç milletvekili' tartışması çıktı. Yeni kurulan partilerin seçime girmek için Meclis'te grubu olması şartının kaldırılmasını öngören maddeye, muhalefet eleştiri getirdi. AK Partili ve MHP'li komisyon üyesi vekiller, 2018'de CHP'den istifa edip, İyi Parti'ye geçen 15 milletvekilini hatırlattı. Konu üzerine bir süre tartışma yaşandı.
İSTANBUL SEÇİMLERİ DE TARTIŞILDI
Görüşmeler sırasında AK Partili Ali İhsan Yavuz ile CHP ve HDP'li milletvekilleri arasında, 'İstanbul seçimi' tartışması yaşandı. CHP ve HDP'li üyeler, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz'a İstanbul Belediye Seçimlerini hatırlattı. AK Partili Yavuz ve CHP'li üyeler arasında 'hırsız' tartışması yaşandı.
CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, seçim döneminde kolluk kuvvetlerinin İstanbul'un belli semtlerinde 'Sahte seçim avına' çıktığını öne sürdü. Bunun üzerine tepki gösteren Ali İhsan Yavuz, "Ben öyle şeyler söyleyeceğim ki yüzünüz kızaracak. Kim hırsız size anlatacağım." sözleri ile yanıt verdi.
CHP'li Emir, "Koca bir seçimi çaldınız." diyerek AK Partili Yavuz'a tepki gösterirken, HDP'li komisyon üyeleri de "Seçimlerde hakkımızı yediniz." diyerek tartışmaya katıldı.
Bunun üzerine Ali İhsan Yavuz da, "Ben size kim ne çaldı, hırsız kim anlatayım." sözleriyle karşılık verdi. Tartışmanın büyümesi üzerine görüşmelere tekrar ara verildi.