Her yaşta aşırı şeker tüketimi genel sağlık için kötüdür. Enfeksiyonlar, yağ birikintileri, miyopi, çürükler, libido bozuklukları ve hatta konsantrasyon bozuklukları şeker tüketimine bağlı olarak gelişebilir.
Aşırı şeker tüketiminin etkileri çoktur. 2015'ten beri Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) günde 25 gram basit şekerin aşılmamasını tavsiye ediyor. Basit şekerler yiyecek ve içeceklere eklenen şekerlerdir. Bu nedenle DSÖ tarafından tavsiye edilen basit şeker alımı, ne taze meyve ve sebzelerde bulunan doğal şekerler ne de sütte doğal olarak bulunan şekerler ile ilgilidir. Ayrıca, şekerler dışındaki karbonhidratlar, yani tahıllar (buğday, pirinç vb.) ve baklagiller (mercimek, nohut vb.) ile ilgili de değildir.
ŞEKERİ BIRAKMAK İÇİN 5 NEDEN
1. Diyabet Riskini Artırır
Karbonhidrat içeren her öğün kan şekerimizi yükseltiyor, peki sorun nerede? Sorun tekrarlanan aşırı tüketimlerdir. Yemekten sonra kan şekeri yükseldiğinde, pankreas, şekerin hücrelere girmesini sağlayan insülin üretir. Ancak yüksek dozda tüketildiğinde hücreler insüline karşı duyarsız hale gelir (insülin direnci), şeker artık hücreye girmez ve yavaş yavaş yüksek kan şekeri seviyeleri (hiperglisemi) kronikleşir. Komplikasyonların ortaya çıktığı yer burasıdır. Diyabetik retinopati (görme kaybına neden olan göz hasarı), diyabetik nefropati (böbrek yetmezliğine yol açabilir), alt ekstremite arteriyopatisi (yürürken ağrıya ve yaraların ortaya çıkmasına neden olur) ve kalp ve beyin damarlarında hasar (kalp krizi veya felce kadar gidebilir).
2. Aşırı Kiloya Neden Olur
Tokluk hissi vermeyen basit şekerler çok hızlı bir şekilde sindirilir. Bu nedenle çok kısa sürede çok fazla yenilebilirler. Ayrıca tüketildiğinde ortada çeşitli egzersizler gibi bir efor yoksa yağ olarak depolanmak üzere yağ hücrelerine giderler. Bu nedenle, spor yapmıyorsanız kilo almanıza neden olabilirler. Şekeri azaltmak veya daha iyisi bırakmak, dengeli beslenmenin ve sağlıklı bir yaşam tarzının bir parçası olmalıdır.
3. Kanser Riskini Artırır
Şeker doğrudan kansere neden olmaz, ancak kanser gelişimini çeşitli şekillerde tetikler. Pankreas kanseri şeker tüketimi ile tetiklenebilir. Aynı zamanda bazı hormonal kanserler (özellikle meme) ve daha genel olarak kolorektal, rahim ve prostat kanserleri de şeker tüketiminden etkilenir. Fazla şeker tüketimi kanser hücreleri de dahil olmak üzere hücrelerin büyüme döngüsünü hızlandırır ve kanserin oluşumunda ve büyümesinde rol oynayan iltihaplı moleküllerin gelişimini uyarır. Şekeri daha az tüketmek ve tavsiyelerin altında kalmak bu hastalıkların gelişimine karşı mücadeleye yardımcı olur.
4. Karaciğer Yağlanmasına Neden Olur
Non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı, karaciğerde alkole bağlı olmayan yağ birikmesi ile ortaya çıkar. Bu tür karaciğer yağlanması özellikle çok şekerli içeceklerin tüketilmesi ile tetiklenir. Bununla birlikte, siroza ve hatta karaciğer kanserine yol açabilir. Tedavisi için henüz bir ilaç tedavisi yoktur. Özellikle şekerin azaltılması ve sağlıklı beslenilmesi gerekir.
5. Kalp ve Damar Hastalıklarını Tetikler
Araştırmalar, belirli bir günlük şeker tüketiminin belirli hastalıklara yakalanma riskini yükselttiğini gösteriyor. Şeker tüketimini azaltmak, bu hastalıklara yakalanma riskini azaltır. Örneğin, kandaki aşırı kolesterole karşılık gelen hiperkolesterolemi riski şeker tüketiminin bırakılmasıyla azalır. Birçok bilimsel çalışma, yüksek şeker tüketiminin daha yüksek kolesterol seviyeleri ile ilişkili olduğunu göstermiştir.
Ancak hepsi bu kadar değil, aşırı tüketilen şeker damarları zayıflatır ve plakların birikmesini tetikler. Damarlar tıkanır ve kalp krizi gibi ciddi durumlar ortaya çıkabilir. Şeker tüketimini azaltmak, bu hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olur.
GÜNLÜK HAYATTA TÜKETİLEN GİZLİ ŞEKER KAYNAKLARI
Şeker her zaman beklediğiniz yerde değildir. Bazı tuzlu yiyecekler bile yüksek şeker seviyelerine sahip olabilir.
Bisküvi, Kraker, Kurabiye ve Kekler
Genellikle çok şeker içeren aperatifler kısa zamanda çok fazla tüketilebilir. Çünkü şeker bağımlılığa benzer bir etki oluşturabilir. Lezzet arttırıcılarla (glutamat gibi) ilişkili olarak tat alma tomurcuklarını harekete geçirir. Sonuç olarak, atıştırmaya başladığınızda duramazsınız.
Aperatif bisküviler 100 gr başına 3.8 gram şeker dahil olmak üzere ortalama olarak yüzde 60 karbonhidrat içerir. Son olarak, şaşırtıcı olmayan bir şekilde cipsler de sağlığınız için oldukça zararlıdır.
Aperatifler yerine ne yenilebilir? Sebzeler (salatalık, kereviz veya havuç çubukları, karnabahar çiçekleri vb.) süper sağlıklı alternatiflerdir. Daha lezzetli bir aperatif için evde kendiniz yapacağınız bir kek düşünebilirsiniz.
Soslar
Mayonez, ketçap ve et ve sebzelere eşlik etmesi amaçlanan tüm endüstriyel soslar çok fazla şeker içerir. Bu ürünler aynı zamanda çok kalorili, çok tuzlu ve çok yağlıdır.
Ketçap 100 gr başına ortalama 25 gr şeker içerir. Barbekü soslar ve tatlı soya sosu 100 gr başına ortalama 52 gr şeker içerir. Ayrıca, genellikle sağlıklı olarak algılanan bir ürün olan endüstriyel domates sosuna da dikkat edin, 100 gramlık bir endüstriyel domates sosu, ortalama olarak bir küp şekere eş değerdir.
Endüstriyel soslar yerine ne kullanılabilir? İdeal olan, eklenen şeker miktarını daha iyi kontrol etmek için kendi soslarınızı yapmaktır. Endüstriyel bir sos kullanmak istiyorsanız, etiketleri dikkatlice okuyun. 100 gramında 12 gramdan az şeker içeren bir ürün seçin.
Sandviç Ekmeği
Sandviç ekmeği, bir ultra işlenmiş gıdadır. Beyaz sandviç ekmeği şeker açısından ultra zengindir ve ortalama 500 gramlık bir pakette 48 küp şeker bulunur. Başka bir deyişle, 2 dilim ekmek yediğinizde, dörtte üçü sadece şekerdir.
Baget daha mı sağlıklı? Pek sayılmaz. Bir baget beyaz ekmek 20 küp şekere denk gelir. Bu nedenle fırınlarda satılan baget ekmekler, sanılanın aksine daha iyi değildir.
Ekmeği ne ile değiştirebilirim? Düşük glisemik indeksli ekmekleri tercih edin. Örneğin, ekşi mayalı ekmek, tam tahıl veya çavdar ekmeğini tercih edebilirsiniz.
Konserve Yiyecekler
Konserveler, yemek pişirmek zorunda kalmadan kısa sürede yemek hazırlanmasına olanak sağlıyor. Ancak onlar da içerdikleri gıdaların lezzetini, dokusunu ve hatta raf ömrünü iyileştirmek için genellikle şekerle zenginleştirilir.
Genellikle aşırı tuzlu ve şeker ilave edilmiş bir suda bekletilen konserve sebzelere (özellikle mısır, domates ve biber) ve ayrıca hazır konserve yemeklere (sebze salatası, mantı...) karşı özellikle dikkatli olunmalıdır. Bunlar aynı zamanda çok kalorili, çok yağlı, çok tatlı ve çok tuzludur.
Konserve yerine ne yenilebilir? Konserve sebze satın almaya alışkınsanız, fazla tuz ve şekerden kurtulmak için pişirmeden veya yemeden önce iyice durulamayı unutmayın.