Batı’dan Rusya’ya gelen ekonomik izolasyon siyaseti ve ambargolar sonrasında Ruslar, Sovyetler Birliği’nde olanın benzeri bir dışlanma yaşıyor. Batı ekonomisi, Ruslar’a en büyük bağımlılığı olan enerji konusunu da çözerlerse Moskova’nın doğalgaz ve petrol satmak için en büyük adayları Çin, Hindistan, Türkiye olacaktır.
Çin demişken; bu yazıda bana göre küreselleşmenin niçin sonuna geldiğimizi, tıpkı Soğuk Savaş dönemindeki gibi yeni bir kutuplu dünyanın doğmak üzere olduğunu anlatmak istiyorum.
Batı, ideolojik ve siyasi düşman Rusya ile güçlü ekonomik bağlar kurmanın bedelini ödüyor. Avrupa Birliği’nin lokomotifi Almanya, Rus gazına toptan ambargo koyamıyor, Ukrayna’ya yarım ağızla yardım açıklaması yapıyor. Oysa Rusya’dan çok çok daha büyük ve ciddi bir dev var: Çin! Dünya ekonomisinin gidişatını yönlendiren, tedarik zincirini yönetebilen bir dev.
Şangay’da son 1 haftadır yaşananlar, Batı’daki akil kadroları eminim ki dehşete düşürdü. Şangay’ın Covid-19 ile mücadele için geçen ayın sonunda şehir çapında tam kapanma başlatmasının ardından binlerce gemi Şangay Limanı’na demirleyebilmek için kuyruk oluşturdu. Tıpkı otomobil çiplerinde olduğu gibi bu durum da arz-talep dengesini bozacak, güçlü enflasyonist baskıları derinleştirecek.
Neden mi bu kadar kötümserim? Günlerdir bekleyen gemilerde yiyecek maddelerinin yanı sıra bakır ve demir cevheri gibi çok sayıda metal taşıyan gemiler var. Dünyanın ucuz işgücü devi Çin, covid gerekçesiyle milyarlarca insanın arz-talep dengesini bozmayı başardı. Batı, bu krizi ve Çin’in gelecekte yaratabileceği diğer küresel krizleri bir kenara yazdı. Birkaç sene önce deli gömleği giydirdikleri ABD eski Başkanı Donald Trump’ın Çin konusunda ne kadar haklı olduğunu gördüler. Zira Trump, Çin’e devredilen teknoloji üretiminin Batı’ya ve özellikle de ABD’ye geri gelmesi, bunun bir güvenlik sorunu olduğunu söylüyordu.
Rusya’nın ardından uzun vadede Çin de “güvenilmez ülke” olarak yaftalanınca, ucuz işgücünü bir şekilde tekrardan Avrupa kıtası ve Kuzey Amerika’ya taşıma çalışmaları da hızlanır.
Türkiye tıpkı Rusya-Ukrayna savaşında olduğu gibi bu işten de kazançlı çıkar. Zira hem Doğu hem de Batı’nın ayrılmaz parçasıyız. Tek bir kutupta sınırlandırılamayacak kadar stratejik bir ülkeyiz.